Zemin etüdü nedir ve zemin etüdü nasıl yapılır?
Zemin Etüdü temel olarak 3 aşamada gerçekleştirilir. Bunlar;
- Arazi çalışması
- Laboratuar çalışması
- Elde edilen verilerin değerlendirilerek Zemin ve Temel Etüdü Raporu oluşturulması
1. Arazi Çalışmaları; En az iki lokasyonda mekanik zemin sondaj makinesi ile inşaatı planlanan yapıların, inşa edileceği zeminlerin fiziksel ve mekaniksel özelliklerinin belirlenmesine esas olmak üzere; Zeminlerin Jeolojik ve Jeoteknik özelliklerini belirlemek amacıyla yapılan yeraltı delme işlemi ve inşaatı planlanan yapıların projesine uygun derinlikte ve yeterli miktarda örselenmemiş numune (UD) ile yerinde deneyler yaparak örselenmiş numune (SPT; Standart Penetrasyon Deneyi) alma işleminden oluşur. Sondaj esnasında zemin özelliği gösteren ortamlarda temel seviyesinde ve temel altı seviyede UD numunesi alınır ve her 1,50 m de bir SPT deneyleri yapılır. Alınan numuneler ile arazide gözlemsel olarak zemin tanımlaması yapılır. Kaya ortamlarda ise manevra boyu 1,50 m olan Karotiyer ile sürekli olarak ilerlenir. Elde edilen Karot numuneleri üzerinde Kırıklı Kaya yüzdeleri hesaplanır ve Ayrışma Derecesi, Dayanım ile Kırıklılık kriterleri gözlemsel olarak belirlenir. Sondajların tamamlanmasından en az 24 saat sonra yeraltı suyu ölçümleri yapılır.
A&D Zemin Mühendislik arazi çalışmaları sırasında; Sondaj çalışması ıveco kamyon üzerine monteli D750 zemin sondaj makinesi ile TS ve BS-5930 standartlarına uygun olarak, Rotary sondaj makineleri ve ekipmanlarını kullanmaktadır. Personel yapısı ise en az 3 kişiden oluşmaktadır. Bunlar; Jeoloji Mühendisi, Sondör (sondaj makinesi operatörü) ve Sondör yardımcısından oluşmaktadır. Arazi personeli işini seven ve bilen, kendi mesleki konularına tamamen hakim tecrübeli insanların tam bir uyum içerisinde bir araya gelmesi ile A&D Zemin Mühendislik Mühendislik bünyesinde yer almıştır.
2. Laboratuar Çalışmaları; Arazi çalışmaları sırasında elde edilen UD (örselenmemiş) numuneleri dayanım ve indeks/fiziksel özelliklerinin belirlenmesi amacı ile SPT (örselenmiş) numuneleri ise indeks/fiziksel özelliklerininin belirlenmesi amacı ile Laboratuar ortamında testlere tabi tutulur.
A&D Zemin Mühendislik laboratuar çalışmaları sırasında; Temel seviyesine karşılık gelen UD numunelerinin tamamının dayanım ve indeks/fiziksel deneylerini, arazide elde edilen SPT numunelerinden en az 1/3 oranında indeks/fiziksel özelliklerininin belirlenmesini Laboratuar personelinden talep eder.
3. Elde edilen verilerin değerlendirilerek Zemin Etüdü Raporu oluşturulması; arazi ve laborutar ortamında elde edilen tüm veriler bir arada değerlendirilerek zemin etüdü raporu tecrübeli jeoloji mühendisleri tarafından oluşturulur. Zemin etüdü raporunu yazan Jeoloji Mühendisinin arazi zemin sondaj çalışmaları sırasında yer alması zemin etüt raporunun sağlıklı olması açısından son derece önemlidir.
Zemin Etüdü, yeraltı katmanlarının lokasyonlarını, ne durumda olduklarını, ne tür jeolojik yapılardan oluştuklarını, katmanların hangi derinlikte olduğu ve kalınlıkları, kayaçların yoğunluğu, elektriğe karşı özdirençlerini, katmanların sismik hızlarını ve ortamlar arası ivmeleri, yeraltı suyu derinliği ve tabakaların devimsel parametrelerini, deprem esnasında sergiledikleri duruşları tespit amacıyla yapılan analize zemin etüdü denir.
Zemin Etüdü yapmanın amacı, ilgili arsanın / alanın yapı öncesinde gerekli analizlerini yapmaktır. Bu analizler ile o bölgenin kayaç yapısına, bu kayaçların deprem karşısında gösterdiği duruşa, bahse konu bölgenin fay hattında olup olmadığını veya fay ile olan mesafesininin belirlenmesi gibi etkenler nedeniyle önemlidir. O bölgede yapılan sondajlar ile çeşitli derinliklerden örnekler alınarak kayaç tipleri tespit edilerek, zeminin sertliği, sui le etkileşime girildiğinde verdikleri tepkiler, yeraltı suyu bulunup bulunmadığı gibi veriler de öğrenilmektedir. Bu veriler ışığında alanın inşaata elverişli olup olmadığı belirlenmektedir.
ZEMİN ETÜDÜ NASIL YAPILIR ?
Zemin etüdü, yapılacağı amaca göre farklı yöntemler ile yapılmaktadır. Bu yöntemlere istenen veriler yön vermektedir. En önemli yöntemlerin başını ise “ Sismik, Elektrik, Manyetik, Elektromanyetik, Gravite ve Radyoaktivite gibi uygulamalar çekmektedir.
*İlk once zemin etüdü gereken / istenen arazi incelenerek jeolojik ve jeoteknik bakımdan zeminin özellikleri belirlenir.
*İlgili alana sondaj çalışmaları yapılarak numuneler alınır ve analiz için üniversitelerin Jeoloji Müh. Bölümlerine veya laboratuvarı bulunup analiz yeteneği olan firmalara numuneler gönderilir.
*Yeraltı radarları sayesinde mevcut yapılar belirlenir.
Zemin Etüdü Çeşitleri Nelerdir?
- Sulu sistem neticesinde gerçekleştirilen zemin sondajları
- Karotlu ve-veya karotsuz numune tespiti
- Kırıntı numune edinimi
- Deneme çukurunun açılması
- Arazi ve laboratuvar deneylerinin gerçekleştirilmesi
- Jeoteknik değerleme ve projelendirme faaliyeti